Kusursuz Makine Tercümesi Mümkün mü

Otomatik (tercüme programlarıyla) tercüme mümkün mü?

• Haziran 08, 2022

Bilgisayara karşı insan beyni

İnsan beyni evrendeki en gelişmiş ve karmaşık organizasyonel sistemdir. İşleyişi pek çok yönüyle bilgisayarların işleyişine benzese de bilgisayarların henüz sahip olmadığı veya yeterince gelişmemiş olan ve bir eylemin yerine getirilmesinde kritik önemde olan bazı özelliklere sahiptir: öğrenme, deneyimleme, hissetme vb. Dolayısıyla aritmetik işlemler, hafızaya alma ya da hafızadan alma, veriyi işleme gibi konularda bilgisayarlar insan beyninden çok daha üstün olsalar da; farklı değişkenleri ilişkilendirip muhakeme ederek karar vermek söz konusu olduğunda bilgisayarlar çok geridedir.

Dil ve akıl

Dilin bilimsel tanımı "insanın karmaşık iletişim sistemlerini öğrenme ve kullanma kapasitesi"dir. Ama aynı zamanda akıl yürütmenin, mantığın aracı, dışavurumudur. Canlı, sürekli değişen, gelişen ve diğer dillerle etkileşen bir yapısı vardır. Değişik durumların, süreçlerin, olguların pek çok şekilde, farklı duygu durumlarına göre de değişen sayısız ifade şeklini içinde barındırır. Bu ifadeler akılla oluşturulur ve kategorize edilir. Burada, salt bilgisayarların insana üstünlük sağladığı düşünme ve hesaplama değil, aynı zamanda insan beyninde tutulan sayısız değişkeni kullanan muhakeme süreci söz konusudur.

Bilgisayar tabanlı tercüme nereye ulaştı?

Yukarıda bahsedilen karmaşık süreci bilgisayarların henüz tam olarak yerine getirmeleri söz konusu değildir. Mevcut imkanlarla dil konusunda insan yetisine yaklaşmaları için daha çok uzun süre beklenmesi gerekecektir. Mevcut durumda en gelişmiş otomatik çeviri araçları ile ilgili yapılan bilimsel bir çalışmada tamamen bilgisayara dayalı tercümenin tatmin edici olmaktan çok uzak olduğu tespit edilmiştir (Kaynak: Accuracy of Data Extraction of Non-English Language Trials with Google Translate - http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK95238/).

Bu tür araçlar yeterince doğru ve kusursuz sonuç vermese de bir yere kadar anlamlı tercümeler sağlayabilmektedir. Yukarıda bahsi geçen çalışmada bir akademik makale tercümesi google üzerinden yapılmış ve değişik dillerde %30 ile %80 arası doğruluk sağlanabilmiştir.

Sonuç: Bir kaç on yıl daha beklememiz gerekecek

Bir tuşa dokunarak sayfalarca yazının istediğimiz dile tercümesini elde etmek için henüz erken. Bilmediğimiz bir dildeki metnin içeriği hakkında fikir sahibi olmak için bu tür yazılımları kullanabiliriz. Ama resmi ve özel işlerimizde kullanabileceğimiz kalitede çeviriler için tercüme bürolarının hizmetlerinden yararlanmaya devam edeceğiz bir süre daha.